Bron: De Pers (NL)

26 november 2007

Door: Marten Blankesteijn / Myrthe Hilkens

De huidige strijd tegen drugs kost veel te veel geld en heeft volstrekt
geen effect, zeggen plaatsvervangend rechter Theo de Roos en
oud-hoofdcommissaris Eric Nordholt (foto).

‘Niemand binnen justitie is blij dat ze met deze rotzooi worden
opgezadeld’, zegt Theo de Roos, die behalve hoogleraar strafrecht ook
advocaat en plaatsvervangend rechter is. ‘Dat geldt voor
hoofdcommissarissen, maar ook voor collega-rechters. Die zien de
zoveelste drugszaak, de zoveelste verslaafde… Ik denk dat de
meerderheid voor een andere aanpak is.’ De Roos pleit voor legalisering
danwel regulering van drugs.

Hij krijgt bijval van Eric Nordholt, oud-hoofdcommissaris van de
Amsterdamse politie. ‘In de veertig jaar die ik bij de politie heb
gewerkt, is het probleem alleen maar erger geworden. Iedereen binnen
politie en justitie weet dat de strijd verloren is. Het is een
krankzinnige situatie, en er is nog steeds geen oplossing.’

Een commissie van de Verenigde Naties kondigde in 1998 aan de
drugsproductie – en het gebruik – in tien jaar tijd aanzienlijk terug te
dringen. Uit een vrijdag gepubliceerd rapport van de Europese Unie
blijkt dat daar niets van terecht is gekomen. Er zijn meer drugsdoden en
cocaïnegebruikers dan ooit en een recordaantal cannabisrokers.

‘Ik ontken niet dat drugs gevaarlijk kunnen zijn’, zegt De Roos, ‘maar
volgens mij is het middel nu erger dan de kwaal. De maatschappelijke
kosten voor het opsporen en vervolgen zijn gigantisch, en de invoer van
drugs gaat onverminderd door. Dan moet je je toch ernstig afvragen:
moeten we wel doorgaan met deze harde aanpak? Op deze manier wordt de
georganiseerde criminaliteit slapend rijk: de echt grote jongens krijg
je nooit te pakken.’

Harddrugs halen in de apotheek

Al tientallen jaren geven regeringen wereldwijd honderden miljarden uit
aan de bestrijding van drugs – zonder resultaat. Het is tijd voor een
andere aanpak, zeggen steeds meer deskundigen.

Het is 2017 en u heeft zin in een snuifje coke. U wandelt naar het
winkelcentrum, loopt het plaatselijke filiaal van overheidsbedrijf
Holland Drugs BV binnen en op vertoon van uw paspoort kunt u een paar
lijntjes cocaïne uit het schap halen. Mocht u bij nader inzien toch
liever wat xtc, wiet of paddo’s hebben: geen zorgen, dat kan ook.

Onwaarschijnlijk? Misschien. Maar volgens de Stichting Drugsbeleid – een
denktank bestaande uit politici, wetenschappers en andere prominenten –
is een keten van overheidswinkels de beste manier om drugs aan banden te
leggen.

‘Vergelijk het met het Holland Casino’, zegt voorzitter Raimond Dufour.
‘De overheid is tegen gokken, maar heeft zelf casino’s opgericht om het
onder controle te houden. Zo zouden drugs ook moeten worden bestreden:
iedereen die af en toe eens wat gebruikt mag dat doen, en als het uit de
hand loopt, krijg je iemand op bezoek die vraagt of het nog wel goed met
je gaat.’

Steeds meer nationale en internationale specialisten pleiten voor een
radicale verandering van het wereldwijde drugsbeleid, dat nu gericht is
op de totale vernietiging van drugsproductie en een harde aanpak van
gebruikers.

Die war on drugs kan nooit gewonnen worden, stellen de voorstanders van
legalisering. In de afgelopen decennia gaven overheden wereldwijd
duizenden miljarden dollars uit aan het bestrijden van verdovende
middelen – zonder resultaat. Het aantal drugsgebruikers neemt nog altijd
toe, het aantal geproduceerde drugs eveneens, en er gaat een ongekende
hoeveelheid geld in om. Na de oliemarkt is de drugsmarkt inmiddels de
grootste ter wereld.

Uit cijfers van de Nationale Drug Monitor blijkt dat overtreders van de
Opiumwet in Nederland 16 procent van alle gevangenisstraffen voor hun
rekening nemen. Gezamenlijk zorgen zij voor meer dan een kwart van de in
totaal doorgebrachte gevangenistijd, maar de daadwerkelijke
drugscriminaliteit ligt nog veel hoger.

Een verslaafde die regelmatig steelt, doet dat om zijn drugs te kunnen
betalen, maar komt in de boeken als een doodgewone dief. Hoe groot het
totale aandeel van drugsgerelateerde criminaliteit is, blijft daarom
onduidelijk. Deskundigen schatten dat minstens de helft van alle
veroordelingen in Nederland verband houdt met verdovende middelen.

Peter Paul Lampe – destijds president van de rechtbank in Maastricht –
pleitte in 2004 in De Volkskrant al voor een soepeler drugsbeleid. ‘De
drugsbestrijding brengt ons hele strafproces in het gedrang. Voor een
heleboel andere zaken, die we ook nodig moeten vervolgen, hebben we geen
tijd meer. Daar zitten zware misdrijven bij. Dus houd ermee op,
legaliseer het nou maar. Ik denk dat we moeten erkennen dat drugs, net
als alcohol, niet met het strafrecht te bestrijden zijn.’

Lampe vindt steeds meer navolging. Een Amsterdamse agent die niet met
zijn naam in de krant wil, vertelt hoe ‘moedeloos’ hij wordt van het
‘eindeloze probleem’ rond dealers en junks. ‘Als je zou willen kun je er
de hele dag mee bezig zijn. Je bekeurt ze de ene dag en weet dat ze de
dag erna gewoon weer op dezelfde plek staan. Heel demotiverend.’

Volgens politievakbond ACP denkt een groot deel van de dienders er zo
over. ‘De agenten zien dat deze methode geen oplossing biedt’, zegt
Gerrit van de Kamp, voorzitter van politievakbond ACP. ‘Het kost heel
veel tijd, heel veel geld, en wat levert het nou eigenlijk op? Het is
dweilen met de kraan open.’

Theo de Roos, hoogleraar strafrecht, advocaat en plaatsvervangend
rechter, stelt dat de meerderheid van de rechters en hoofdcommissarissen
inmiddels voor legalisering of regulering van de drugsmarkt is. ‘Het
middel is op dit moment erger dan de kwaal.’

Want niet de drugs zelf zorgen voor de grootste problemen, maar juist
het verbod er op. Drugsdoden vallen doordat de kwaliteit van de
verdovende middelen niet kan worden gecontroleerd op een illegale markt.
Verslaafden moeten een vermogen bij elkaar stelen om de torenhoge prijs
van hun drugs te kunnen betalen – een prijs die vele malen lager zou
liggen als de productie en het transport legaal zouden zijn. Ondertussen
profiteert de georganiseerde misdaad optimaal. Oud-hoofdcommissaris Eric
Nordholt: ‘Dat drugsgeld komt terecht bij criminelen, die er vervolgens
van alles mee kunnen doen. Eigenlijk maken we op deze manier zelf een
deel van de georganiseerde criminaliteit mogelijk.’

Desondanks is pleiten voor legalisering van alle soorten drugs nog
altijd een groot taboe. Hoogleraar De Roos: ‘Waarschijnlijk zal er een
schandaal nodig zijn om dit onderwerp op de kaart te krijgen. Een grote
sterfte onder verslaafden bijvoorbeeld, die ongecontroleerde drugs naar
binnen werken en daardoor sterven. Het vergt een lange adem, maar ik ben
ervan overtuigd: binnen dertig, veertig, vijftig jaar hebben we een
ander drugsbeleid.’

Republish