INTERVIEW MET FREDERICK POLAK, LID VAN HET BESTUUR VAN ENCOD

Bron: Comunidade Segura

Auteur: Lis Horta Moriconi

04/12/2007

Over 4 maanden, in maart 2008, zal de VN commissie voor verdovende middelen samenkomen in Wenen om de resultaten te bespreken van het drugbeleid van de afgelopen 10 jaar. Het zal de eerste keer zijn dat het drugbeleid dat voorzag in de vernietiging van de cocaplant, de cannabisplant en de papaverplant geen blanco cheque krijgt voor zijn verderzetting, want deze keer zal het beleid minutieus geëvalueerd worden op zijn efficiëntie.

“De VN is altijd tegen een schadebeperkingsbeleid geweest met het argument dat dergelijk beleid druggebruik makkelijker zou maken, maar studies hebben inmiddels al uitgewezen dat dit verband niet gelegd kan worden,” zegt Frederick Polak, die door zijn jarenlange ervaring als psychiater bij de drugafdeling van de gemeentelijk gezondheidsdienst van Amsterdam, een voorvechter is geworden van schadebeperking. Hij zal aanwezig zijn op de vergadering in Wenen.

Het is ook de eerste keer dat schadebeperking openlijk wordt besproken, en de verschillende strekkingen krijgen nu een kans om de aandacht van het publiek te trekken. Voorstanders van een schadebeperkingsbeleid geloven dat een uitgekiende regulering voor druggebruik minder schade zou veroorzaken dan het huidige beleid dat het bestaan van schadebeperking zo goed als ontkent en vooral investeert in het draconische veiligheidsapparaat dat nu gebruikt wordt tegen druggebruikers.

In het belang van de volksgezondheid publiceerden Franse tijdschriften bijvoorbeeld adviezen voor cocaïnegebruikers, waarbij nadrukkelijk werd opgeroepen om hun neuzen te verzorgen: ‘gebruik een zoutoplossing’, ‘deel geen coke-papier’, en tenslotte: ‘als je een bloedneus krijgt, is het tijd om te stoppen’. In Spanje en Nederland bestaan er druggebruiker ruimtes (‘Narcosalas’ in Spanje) waar je illegaal gekochte drugs kan laten testen op zuiverheid en (waarom niet?) deze drugs kunt gebruiken in een veilige omgeving.

Dit spraakmakende onderwerp lokt niet altijd rustige en gelijkmoedige reacties uit. In het interview bevestigde Frederick Polak, een psychiater, psychoanalist en psychotherapeut dat de negatieve reacties van een aantal gesprekspartners in Rio de Janeiro eigenlijk wel te verwachten waren: “Zelfs in Nederland kun je niet zeggen dat een meerderheid voor de legalisatie van drugs is”, zei de psychiater en voegde daaraan toe: “De vergadering in Wenen is ook de start voor het Jaar voor Reflectie, waarin de regeringen en de burgermaatschappij de tijd krijgen om eens onbevooroordeeld en nuchter te bekijken wat de gevolgen zijn van druggebruik voor de menselijke gezondheid en veiligheid.”

U vermeldde dat er 3 grote stromingen zijn bij de voorstanders van een ander drugbeleid dan het huidige verbodsbeleid, welke zijn deze 3 hoofdstromingen?

Je hebt mensen die voorstander zijn van schadebeperking, zonder daarbij aan het huidige verbod te raken. Dan is er ook een groep die de cocaplant en de cannabisplant uit de lijst van verboden planten wil halen. En tenslotte bestaat er een strekking die goed beseft dat drugs gevaarlijk kunnen zijn, maar die vindt dat het verbodsbeleid veel schadelijker is voor de samenleving, en bijvoorbeeld leidt naar criminaliteit, en daarom vragen deze mensen de legalisatie. De VN zullen in 2008 de leiding nemen over dit ‘jaar voor reflectie’ waarbij deze standpunten en het huidige verbodsbeleid tegen elkaar afgewogen worden zodat in 2009 een nieuw drugbeleid het licht zal zien.

Klopt het dat het volgens u zinloos is om kinderen te leren ‘nee’ te zeggen tegen drugs?

Uit recente studies bleek dat kinderen die deelnamen aan het DARE programma in de VS uiteindelijk meer kans maakten om drugs te gaan gebruiken dan diegenen die niet meededen aan het preventieprogramma.

Er zijn altijd maar meer soorten drugs die een plaatsje vinden in onze samenleving. Er is cannabis, cocaïne, heroïne, ecstasy, enz… Vindt u dat ook?

Misschien klopt dat als veralgemening. Maar in sommige gevallen zien we dat er geen opeenstapeling van nieuwe gebruiksgewoontes te zien is. Zo werd vastgesteld dat cannabisgebruik soms leidt tot een vermindering van alcoholgebruik. Toch zullen Nederlandse cannabisgebruikers die naar Frankrijk reizen (en dus geen cannabis kunnen meenemen) vaak hun gebrek aan cannabis compenseren met alcohol.

In elk geval varieert het druggebruik enorm van land tot land. In Griekenland waar er een gevestigde wijncultuur bestaat, is het cannabisgebruik bijvoorbeeld laag, terwijl Italië, waar er ook een stevige wijntraditie is, een hoog cannabisgebruik kent.

Is verslaving eigenlijk een handicap?

Verslaafd zijn wil niet zeggen dat je niet kunt stoppen met een drug, maar dat het stoppen erg moeilijk is. Zo moeilijk dat je veel geld uitgeeft om je gewoonte te onderhouden, en zelfs misdaden begaat bij de zoektocht naar financiële middelen. Verslaafd zijn kan ook betekenen dat je niet gelukkig bent als je niet van je drug kan genieten en dat het daarom onlogisch is om zonder door het leven te gaan. Maar verslaafd zijn wil niet zeggen dat je gehandicapt zou zijn en geen vruchtbaar leven kan leiden. Als je schadebeperking goed toepast, kun je heel je leven druggebruiker blijven, 80 worden en sterven aan dingen die niets met je druggebruik te maken hebben. Een van de beroemdste voorbeelden is Dr. William Stewart-Halstead, ‘de vader van de Amerikaanse chirurgie’, die flink oud werd, een voortreffelijk arts was, en heel de tijd in het geheim morfine (een opiaat zoals heroïne) gebruikte. Hij had zijn gebruik volledig onder controle.

Heeft de quasi legalisatie van cannabis niet geleid tot een explosie van het cannabisgebruik in Nederland?

Mensen zijn altijd bang van wat er zou kunnen gebeuren als je een bepaald middel legaliseert, maar in het geval van Nederland heeft de legalisatie niet geleid tot een consumptie explosie. Nederland staat ergens in het midden van de Europese ranglijst voor cannabisgebruik, lager dan bijvoorbeeld het VK. Maar hierbij moet je wel rekening houden met het feit dat ‘legalisatie’ niet staat voor een totale vrijheid. ‘Legalisatie’ betekent in dit geval het gebruik onderwerpen aan een strikte reglementering, waarbij er eigenlijk strenger gecontroleerd wordt dan bij alcohol.

Over wat voor controle gaat het dan?

In Nederland mag je als volwassene een kleine hoeveelheid cannabis, 5 gram, kopen voor persoonlijk gebruik en in coffeeshops mag je ook cannabis gebruiken. We gebruiken de term cannabis, en niet marihuana, omdat onder de term cannabis marihuana en hash begrepen worden.

Waarom is het verbodsbeleid zo populair bij beleidsmakers?

Politici en politieofficieren die roepen om meer wapens, zich inschrijven voor verre, transatlantische trainingscursussen en voor henzelf belangrijke doelen en taken nastreven, profiteren wellicht het meest van het verbodsbeleid.

Tot hiertoe blijkt schadebeperking vooral in de onderzoeksfase vast te blijven zitten. Om dit beleid te veralgemenen naar de hele bevolking, zouden nationale wetten aangepast moeten worden. Is dit gebeurd in Nederland?

In Nederland werd er een heroïne schadebeperkingsinitiatief in het leven geroepen na moeilijke politieke onderhandelingen. Let wel, het programma werd enkel aanvaard als medisch onderzoek. We mogen geen heroïne voorschrijven, alleen codeïne en morfine. Om heroïne te kunnen voorschrijven, moet de wet worden aangepast. Hetzelfde geldt overigens voor de Zwitserse heroïne initiatieven. Alleen in Duitsland werd de wetgeving veranderd om schadebeperkingsinitiatieven mogelijk te maken.

Is de huidige Nederlandse koers nog gericht op schadebeperking?

Vandaag lopen er in Nederland schadebeperkingsonderzoeken naar de haalbaarheid van amfetamines en cocaïne op voorschrift, maar de politieke situatie is ondertussen veranderd. Twee van de drie leidende politieke partijen hebben een religieuze achtergrond en hebben blijkbaar besloten wetenschappelijke data te negeren en zich te verschuilen achter wat ik “pseudo-ethische” argumenten noem.

Er zijn psychiaters die tegen de drugslegalisatie gekant zijn omdat druggebruik bij een bepaald percentage van de bevolking psychoses kan uitlokken met een levenslange lijdensweg tot gevolg.

Dat is een juiste stelling. Maar hoe zit dat met het verbodsbeleid? Helpt dat dan wel? Of richt het zelf geen schade aan?

In de VS, een fanatiek volgeling van het verbodsbeleid, vind je makkelijk voorbeelden van de vernietigende effecten van een streng verbod als belangrijkste beleidsmiddel. Denk maar aan al de mensen die in de gevangenis belanden voor cannabisbezit, of de moeders die het hoederecht over hun kinderen verliezen bij tekenen van cannabisgebruik. Studenten in de VS riskeren niet meer in aanmerking te komen voor studiebeurzen als ze betrapt worden met cannabis. Een aantal organisaties is van mening dat het zo niet meer verder kan. Om er een paar te noemen: Students for Sensible Drug Policies (Studenten voor een Verstandig Drugbeleid), Drug Sense (Drugs Verstandig), en LEAP, Law Enforcement Against Prohibition (Wetshandhavers tegen Prohibitie).

Waarom was er het eerst sprake van schadebeperking bij heroïne?

Volksgezondheid kreeg oog voor schadebeperking toen werd ontdekt dat heroïneverslaafden HIV verspreidden met het delen van besmette naalden. Dat was het keerpunt waarop men besloot om de zaak wetenschappelijk te bekijken.

Maar het bereik van schadebeperking bij drugs lijkt erg beperkt: cannabis en heroïne. Hoe zit dat met de andere harddrugs, zoals cocaïne, bijvoorbeeld?

In Zurich liep er een klein onderzoek naar de haalbaarheid van schadebeperking bij cocaïnegebruik. Maar dit onderzoek was maar een kort leven gegund, hoewel de betrokkenen aangaven dat ze wel degelijk positieve resultaten konden voorleggen en de onderzoekscoördinator een uitgebreider onderzoek adviseerde. Collega’s vertelden mij dat politieke druk tegen het onderzoek aan de basis lag van de stopzetting. Er is wel informatie beschikbaar over de studie, maar enkel in het Duits.

U vermeldde ook dat de houding tegenover drugs in een land soms effectief verandert.

Toen in Duitsland de jongeren uit de middenklasse en hippiecultuur met drugs gingen experimenteren in de jaren 60, werd dit getolereerd. Recent wordt druggebruik meer in verband gebracht met immigranten, uitgestotenen, en mensen die het wat moeilijker hebben om hogerop te geraken in de maatschappij. De algemene houding is verhard, er is minder tolerantie, meer repressie, en bijgevolg, meer geweld.

Wat zouden de mogelijkheden zijn in grotere landen zoals Brazilië, waar een groot segment van de bevolking gemarginaliseerd en in moeilijke omstandigheden overleeft?

Daarover zijn mij geen studies bekend. Het zou wel interessante onderzoeksmaterie opleveren.

Republish