Volksgezondheid gebaat bij goede voorlichting en striktere verkoop

‘Verbieden die paddo’s!’ roept een Kamermeerderheid na de dood van een Frans meisje in Amsterdam. Wacht eens, gaan we ook alcohol verbieden dan?

NRC Handelsblad

13 oktober 2007

Door Freek Polak

Grote commotie is ontstaan na de zelfdoding van een jonge Franse toerist op 24 maart. Haar dood werd toegeschreven aan het gebruik van paddo’s. Dat er iets heel ergs is gebeurd, staat buiten kijf. Maar hoe tragisch elke zelfdoding ook is, we moeten het wel in het juiste perspectief zien. In veel gevallen blijft onduidelijk wat de redenen voor de suïcide zijn geweest. Het mag voor de hand liggen om deze zelfdoding aan paddo’s toe te schrijven, maar of dat juist is weten we niet.

Toch riep een Kamermeerderheid (CDA, VVD, CU, PVV) resoluut op tot een volledig verbod van paddo’s, die nu, vers geplukt, legaal zijn. Minister Klink (Volksgezondheid, CDA) was zo verstandig zich te beperken tot de toezegging de kwestie opnieuw te laten onderzoeken.

Zulk onderzoek bestaat overigens al. Het CAM (Coördinatiepunt Assessment en Monitoring nieuwe drugs , nu onderdeel van de Inspectie Volksgezondheid) zag in 2000 geen noodzaak voor een totaal verbod. En het gerenommeerde Engelse medische tijdschrift The Lancet publiceerde in maart een nieuwe lijst van twintig roesmiddelen, gerangschikt naar gevaar. Bovenaan staan heroïne en cocaïne. Alcohol is nummer 5, tabak staat 9de, cannabis op 11, LSD op 14 en ecstasy op 18. Paddo’s worden niet genoemd maar behoren tot dezelfde groep als LSD.

Maar VVD-Kamerlid Fred Teeven wist het direct: „Het zijn gewoon harddrugs. Mensen denken dat ze kunnen vliegen. Dus moeten we dat spul niet meer verkopen.” Als Teeven zo redeneert, hoe kan hij dan níet een verbod op alcohol en op sigaretten eisen? Ook is Teeven kennelijk vergeten dat zijn vroegere voorman Pim Fortuyn duidelijk kon uitleggen waarom hij voorstander was van drugslegalisering.

Het belangrijkste argument voor een harddrugsverbod is de veronderstelling dat alleen zo de volksgezondheid te beschermen is. Ik schrijf ‘veronderstelling’ omdat dat nooit bewezen is, terwijl het tegenovergestelde zeer waarschijnlijk is. De ervaringen van de twintigste eeuw hebben laten zien dat sinds de strafbaarstelling gebruik en misbruik van deze middelen en verslaving eraan wereldwijd zijn toegenomen.

Het Europese Drugsmonitoring Centrum in Lissabon heeft laten zien dat er geen relatie bestaat tussen de mate van repressie in verschillende landen en de niveaus van gebruik, misbruik en verslaving. In Engeland en de Verenigde Staten is de repressie aanzienlijk harder dan in Nederland. Toch scoren die twee landen hoger dan Nederland wat betreft problematisch drugsgebruik.

Als er iets onderzocht behoort te worden, dan is het of deze veronderstelling, de basishypothese waarop de drugsprohibitie berust, juist is of niet.

In een aantal dagbladen verschenen al snel bedachtzame commentaren. NRC Handelsblad plaatste afgelopen zaterdag een commentaar onder de kop ‘Paddo’s horen niet vrij verkrijgbaar te zijn’. De argumenten tegen vrije verkrijgbaarheid zijn niet gemakkelijk uit het stuk te halen. Het komt erop neer dat het voor jongeren en toeristen niet goed mogelijk is de risico’s van paddogebruik in te schatten en zich tegen die risico’s te beveiligen.

Daar zit iets in, maar het geldt evengoed voor andere riskante, maar legale activiteiten. En in een verboden situatie worden de kansen op veilig drugsgebruik beslist niet groter. Aannemend dat de dood van de Franse toerist inderdaad het gevolg is van het gebruik van paddo’s, erkent de NRC impliciet dat het niet had hoeven gebeuren als ze beter voorbereid was geweest. Door de commerciële opstelling van de smartshops blijven paddo’s volgens die krant riskant voor toeristen en reizigers.

Het lezen van de bijsluiter, bij het product geleverd door de smartshops, is een goed idee. Nog beter is het als jongeren van te voren weten wat er met hen kan gebeuren als zij deze middelen gebruiken. Nederlandse jongeren kunnen dat weten. Zij hoeven alleen maar het boek Uit je Bol van Gerben Hellinga en Hans Plomp te lezen (negende druk, 2005). Het is tijd Uit je Bol te vertalen op kosten van de Europese Unie. Wanneer de Franse toerist het hoofdstuk over paddo’s had gelezen, had het er voor haar beter uitgezien.

Het NRC-commentaar is eigenlijk een pleidooi voor gereguleerde verkoop met gegarandeerd voldoende voorlichting. Met andere woorden, vóór legalisering en wel op een wijze zoals al jaren door de Stichting Drugsbeleid wordt bepleit: voor recreatieve gebruikers een regeling zoals voor alcohol, maar niet commercieel, wat strikter en beter gehandhaafd. Daarnaast moet er voor probleemgebruikers zo nodig medische verstrekking zijn.

Freek Polak is psychiater en bestuurslid van ENCOD en de Stichting Drugsbeleid. Van 1990 tot 2003 was hij parttime werkzaam bij de drugsafdeling van de GGD Amsterdam.

Republish