Open brief van Tonny van Montfoort, Gebruikersoverleg Antwerpen, en Joep Oomen, Trekt uw Plant

23 december 2014

Een van de goede voornemens van het Antwerps stadsbestuur voor het nieuwe jaar zal bestaan uit het zgn. ‘kaalplukken van rijke criminelen’. In de woorden van Burgemeester De Wever: ‘We pakken duizend dealers per jaar op, maar eigenlijk zijn dat niet de grote criminelen maar sukkelaars. De kunst is de bezittingen van de personen en de families àchter die dealers aan te pakken: iedereen kent ze, ze zijn rijk geworden met drugshandel.’

Als vertegenwoordigers van mensen die al jarenlang te maken hebben met de praktijken van criminele producenten en leveranciers van illegale roesmiddelen, kunnen we deze accentverlegging alleen maar toejuichen. Want niet alleen onder de 1000 opgepakte dealers zitten veel sukkelaars, ook bij de meesten van hun klanten is dat het geval. Tot nu toe worden echter juist deze personen geviseerd door de Antwerpse ‘War on Drugs’, in de vorm van een als GAS-boete verpakte ‘sukkelaarsbelasting’ van 75 euro voor cannabis en 150 euro voor andere drugs. Het stadsbestuur mag dan wel verkondigen dat deze maatregel een manier is om gebruikers naar de hulpverlening te leiden, voor velen eindigt zo’n boete met een bezoek van de deurwaarder.

De Antwerpse instellingen voor drugspreventie en hulpverlening doen wat ze kunnen, maar erkennen zelf dat voor een grote groep gebruikers het huidige behandelingsaanbod geen optie is. Ofwel is er geen plek of de behandeling beantwoordt niet aan de werkelijke noden van betrokkenen.

Problematisch druggebruik is niet meer dan een schakel in een keten van omstandigheden die vaak een of meer van de volgende factoren behelst: moeilijke jeugd, slechte schoolervaringen, weinig kansen op de arbeidsmarkt, slechte huisvesting, gebrekkig sociaal netwerk, contact met justitie etc. etc.

Druggebruik als zodanig hoeft dat niet te zijn. Ook mensen met meer geluk in het leven kunnen een glaasje, jointje, snuifje, pilletje of spuitje op zijn tijd best waarderen. Zij kunnen zich betere kwaliteit permitteren, zijn doorgaans beter bestand tegen de consequenties en komen ook veel minder gemakkelijk in aanraking met de war on drugs.

Als historicus zou burgemeester De Wever beter moeten weten. Zijn beleid is namelijk niets nieuws onder de zon. Al in de jaren ’80 en begin jaren ’90 was de War on Drugs algemeen aanvaard beleid in België. De desastreuze uitwerking ervan, in de vorm van tientallen onnodige drugsdoden, volle gevangenissen en zeer veel overlast voor de gewone burger, heeft er nu net voor gezorgd dat een verschuiving is opgetreden in het denken over drugs. Daarbij is de volksgezondheid meer en meer centraal komen te staan. Aan het nut en de noodzaak van decriminalisering en harm reduction zoals spuitenruil, methadonverstrekking, nachtopvang voor gebruikende daklozen etc. wordt door geen enkele zichzelf serieus nemende drugsexpert nog getwijfeld.

In een gesprek dat wij onlangs voerden met de veiligheidsadviseur van de Antwerpse burgemeester, Godfried Geudens, kwam ter sprake dat de overlast die nu nog gevoeld wordt van druggebruikers afkomstig is van een zeer kleine groep. Het gaat om 500 mensen die perfect geholpen zouden kunnen worden met een degelijke investering in passende huisvesting en sociale omkadering. Voor zo’n investering, absoluut geen luxe voor een grootstad, is men afhankelijk van federale fondsen, en daar wringt het schoentje: er is in België (laat staan in Vlaanderen) geen sprake van een echt serieus grootstedenbeleid. Dus modderen we nog even verder.

Echter, in de wetenschap dat niet alle heil van de overheid zal kunnen en moeten komen, doen wij hierbij een beroep op alle meer dan bemiddelde Antwerpenaren, of ze nu liefhebber zijn van legale of illegale roesmiddelen of niet, om in deze tijden hun verantwoordelijkheid te nemen. Laat ook degenen met minder succes in het leven op een waardige manier aan de samenleving deelnemen. Het zal de leefbaarheid en het imago van onze stad ten goede komen.

De burgemeester wensen wij vooral veel succes toe in zijn strijd tegen de rijke criminelen. Ook al vrezen we ervoor dat zijn aanpak weinig concrete resultaten zal boeken: daarvoor zijn de ‘rijke criminelen’ helaas iets te onaantastbaar.
Een beter alternatief om deze netwerken de pas definitief af te snijden dringt zich op: wettelijke regulering van de markt in drugs zal de doodsteek betekenen voor de georganiseerde criminaliteit, veiliger omstandigheden scheppen voor gebruikers en hun omgeving, en zelfs een bijdrage leveren aan de schatkist.

Republish